Türkiye’nin Antik Kenti Knidos

Knidos, Türk arkeologlarının gözbebeği Muğla’da, antik çağdaki adıyla Karia bölgesinde bulunan, sosyo-ekonomik ve ticari öneme sahip bir kenttir. Asıl ününü ilk, Çıplak Aphrodite Heykeli, ve sonra Güneş Saati, Ticari Limanı, Kum Zambakları ve Knidos Aslanı‘ndan alır. Ören yerini dolaşırken, modern dünya ile antik dünya sentezlenir. Apollon tapınağının gölgesinde, su altı arkeolojik çalışmalarının yapıldığı denizde yüzerken zaman durur. Datça Yarımadasının en ucunda, Ege ve Akdeniz’i birleştiren noktada güneşi batırırken onlarca hikaye sizinle birlikte ufka dalar.

Knidos Aphroditesi

Strabon’un “çifte kent” adını verdiği Knidos, İlk “nü”tanrıça heykeli ile nam salmıştır antik dünyada. Söylenceye göre, Atinalı heykeltraş Praksiteles tarafından siparişle yapılan iki Aphrodite heykelinden biri, o dönem için sıradışı bir durum olan çıplak, diğeri ise eli ve omuzlarından dökülen bir örtüyle çıplaklığı örtülmüş güzellik tanrıçası olarak tasvir edilir.. Knidoslular büyük bir cesaretle çıplak heykeli tercih eder diğeri ise Kosluların olur. Tarihi öneme sahip Knidos Aphrodite heykelinin aslı antik dönemde büyük bir törenle konulduğu tepede değildir. Bir kopyası Vatikan’da sergilenmektedir. Aslının nerede olduğu ise sırdır. Yuvarlak tapınak olarak adlandırılan ören bölgesi tüm görkemiyle Aproditesinin dönmesini bekler o çok sevilip sahiplenildiği vatanına.

Dionysos Tapınağı

Dionysos Tapınağı. Sağ taraf Akdeniz Sol Taraf Ege Denizi

Antik dünyada şarabıyla ün yapmış yerlerden biri olan Knidos için Dionysos tapınağının olmaması düşünülemez elbette. Hristiyan akınları sırasında antik kentteki pek çok tapınağın üzerine yapıldığı gibi, Dionysos tapınağının da malzemeleri kullanılarak bir kilise yapılmıştır. Yapının Dionysos’a adanmış bir tapınak olduğunu frizlerden anlıyoruz. Friz, antik mimari de taban ile alınlık arasında yükselen sütunlarda tasvir edilen tanrı/tanrıça betimlemeleridir.

Apollon Tapınağı

Tanrı Zeus ile Leto’nun iki çocuğundan biridir Apollon. İkizi de çok bilinen Artemistir. Bir kentte Apollon tapınağı var ise o kent ya kehanet merkezidir ya da kültür ve sanat şehridir. Çünkü Zeusoğlu Apollon şiirin, müziğin, biliciliğin ve çoban şiirlerinin olmazsa olmaz tanrısıdır. İlyada’da avcılığı ve at biniciliği ile övülen tanrıdır. Knidos Apollon tapınağına Propylon adı verilen, bir anlamda arınma alanı olan giriş kapısıyla geçilir. Didyma ve Delphi’deki kehanet merkezi Apollon Tapınaklarından ayrı olarak Knidos’taki tapınak, Apollon Karneios şenliklerinin yapıldığı bir alandır.

Musalar Kutsal Alanı

Antik Yunan ve Roma da Musalar esin perileridir. En bilineni nymphe’dir. Yapılan kazılarda bu kutsal alanın Musalar kutsal alanı olduğunu düşündürten de işte bu bulunan Nymphe heykelidir. Heykelin aslı British Museum‘da sergilenmektedir.

Güneş Saati

Antik medeniyetlerde zaman; ayın, güneşin ve yıldızların hareketleri ve mevsim geçişleri gözlemlenerek ölçülürdü. Bu hareketler; özel hazırlanmış, çoğunlukla koni biçimli millerin gölgelerinin iz düşümleri üzerinden zaman belirlemeye yönelik anlamlandırılırdı. Knidos güneş saatinin her iki yanında aslan kabartmaları mevcuttur. Knidos güneş saati ören yerinde Korint Tapınağının yakınında bulunmaktadır.

Boulakrates Çeşmesi

Knidos Antik kenti yukarıda açıklanan ayırt edici yapılarının yanında Büyük ve Küçük Tiyatro, Bouleuterion (kent meclisi binası), odeon, stoa, ticariliman, Korint Tapınağı, Demeter Kutsal alanı, nekropolis, anıtsal çeşme, akropolis gibi tipik antik kent yapılarını da barındırır.

‘’Acelen varsa ne işin var Datça’da” diyen şairi haklı çıkarırcasına 2400 yıllık tarih hiç geçmemişçesine yavaş ve sakin akar Knidos’da…