Shiitake (Şitaki) Mantarı Nedir? Besin Değeri, Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Şitaki mantarı yemek olarak tüketilebilen tıbbi bir mantar türüdür. Bu değerli mantarın yüzlerce yıldır Asya ülkelerinde yaygın bir gıda olarak kullanılması, onun güvenli süper gıdalar kategorisine girmesini sağlamıştır. Gıdaları kurutarak saklama metodu, tarihte bilin en eski ve sağlıklı gıda saklama metodudur. Şitaki mantarı taze ve konserve haliyle bulunsa da en sağlıklısı güneşte kurutulmuş halidir. Sebze ve meyveler arasında, güneşte kurutulmuş şitaki mantarı en zengin D vitamini kaynağıdır. Vitamin, mineral yönünden oldukça zengin olan bu süper gıda, birçok sağlık sorununu önlemede en önemli doğal yardımcılarımızdan biri olabilir. Çok zengin besleyici özelliği olan bu süper gıdanın besin değerlerini şöyle özetleyebiliriz…

100 Gr Kurutulmuş Şitaki Mantarının Besin Değeri Nedir?

• Enerji 296 kalori
• Toplam karbonhidrat 75,37 gr
• Diyet lifi 11,5 gr
• Yağ 0,99 gr
• Protein 9,58 gr

Şitaki Mantarında Bulunan Vitaminler Nelerdir?

• Tiamin (B1) 0,3 mg
• Riboflavin ( B2 vitamini ) 1,27 mg
• Niasin (B3 vitamini ) 14,1 mg
• Pantotenik asit (B5 vitamini ) 21,879 mg
• B6 vitamini 0,965 mg
• Folikasit (B9 vitamini) 163 ug
• C vitamini 3,5 mg
• D vitamini 3,9 ug

Şitaki Mantarında Bulunan Mineraller Nelerdir?

• Kalsiyum 11 mg
• Demir 1i72 mg
• Magnezyum 132 mg
• Manganez 1,176 mg
• Fosfor 294 mg
• Potasyum 1,534 mg
• Sodyum 13 mg
• Çinko 7,66 mg

Bu kadar değerli, zengin vitamin ve mineral kaynağı bileşen listesi şitaki mantarını süper gıda kategorisine girmesine yeter de artar bile.

Şitaki Mantarının Sağlık Üzerindeki 6 Önemli Etkisi Nedir?

1. Obezite ve Kilo Kontrolü : Son yıllarda yapılan araştırmalarda, şitaki mantarında bol miktarda bulunan diyet liflerinin yağ emilimini azalttığı bilinmektedir. Bu özelliği sayesinde, sindirim sırasında gereksiz yağ emilimi önlenmektedir. Yine son yıllarda yapılan çalışmalar, şitaki mantarı bileşiminde bulunan beta glukanların açlık hissinin azaltılmada etkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca beta glukanlar sindirim sırasında emilimi azalttığı gibi kandaki yağ seviyesini düşürmektedir. Şitaki mantarının yapısında yüksek miktarda bulunan protein ve lifler kilo kontrolünde en büyük yardımcımızdır. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, 6 hafta boyunca deney fareleri iki gruba ayrılmış, birinci grup deneğin günlük yiyecek listesine güneşte kurutulmuş şitaki mantarı ilave edilmiş, 6 haftanın sonunda mantar tüketen denek hayvanlarında %35 oranında daha az kilo alımı gözlenmiştir. Tüm bu özelliklerinden dolayı şitaki mantarı için ‘’ obezite düşmanı, kilo kontrol dostu süper gıda ‘’ diyebiliriz.
2. Kanser: Şitaki mantarının bileşiminde bulunan lentinan isimli maddenin kromozom hasarı olan hücrelerin iyileşmesine yardımcı olduğu bilinmektedir. Şitaki mantarının geleneksel Çin tıbbında kanser hastalıklarına karşı yüzyıllardır kullanılması bu araştırmaların en büyük kaynağıdır.
3. Kalp ve Damar Sağlığı: Şitaki mantarının bileşiminde bulunan sterol bileşikleri karaciğere etki ederek kolesterol üretimine müdahale etmektedir. Kolesterol ve trigliseridin kontrol altına alınması ile damalarda plak birikimi önlenmekte, kan akışı bu sayede sağlıklı hale gelmekte ve kan basıncı kontrol edilmektedir. Tüm bu özelliklerinden ötürü şitaki mantarı ‘’ kalp ve damar dostu süper gıda ‘’ unvanını hak etmektedir.
4. Antimikrobiyal Etki: Şitaki mantarının bileşiminde güçlü antimikrobiyal maddeler bulunmaktaır. Bu özellikten dolayı vücudumuza zarar verecek birçok zararlı mikroorganizmayı doğal yoldan yok etmekte en büyük yardımcınız olabilir. 2011 yılında şitaki mantarının antimikrobiyal gücü İngiltere’de yapılan bir dizi araştırmada tespit edilmiştir. Beredeyse tüm ağız gargaralarında kullanılan, hatta tüm hijyen ürünlerinde kullanılıyor desek abartı olmaz diye düşündüğüm klorheksidin isimli kimyasal antimikrobiyal madde ile karşılaştırılması yapılmıştır. Şitaki mantarı özünün ağız gargarası gibi kullanıldığında bazı patojen organizmaların sayısını düşürdüğü, faydalı bakterilere hiçbir zarar vermediği tespit edilmiştir. Tüm bu kanıtlanmış etkiler özellikle dişeti iltihabı ve dişeti çekilmesi yaşayan kişilerin şitaki mantarı çayı hazırlayıp bu çay ile doğal ağız gargarası yapabileceğini göstermektedir. Ayrıca tüm bu özelliklerinden dolayı özellikle Candida albicans ve mantar enfeksiyonları için doğal bir çözüm aracı olabilir.
5. D Vitamini Deposu: Eğer sizde D vitamini eksikliği çekiyorsanız, güneşte kurutulmuş şitaki mantarı kullanmalısınız. Günlük beslenme listenize 2 tatlı kaşığı kadar kurutulmuş şitaki mantarı tozu koymanızın sağlığınızın üzerinde çok ciddi oranda olumlu etkisi olacağı düşünülmektedir. Sebze ve meyvelerin içerisinde, özellikle güneşte kurutulmuş mantarların en büyük D vitamini kaynağı olduğundan bahsetmiştik. D vitamini, kemik sağlığı için önemli bir vitamindir. Özellikle sindirim sisteminde kalsiyum ve fosfor emilimi için hayati bir önem taşımaktadır. Kalsiyum ve fosfor emilimi kemik yoğunluğunu arttırmada, dolayısıyla kemik erimesini önlemede ve çocukların kemik ve iskelet gelişimini desteklemede çok önemlidir. Ayrıca D vitamininin kemik sağlığının yanı sıra kalp hastalığı, diyabet, bağışıklık sistemi hastalıkları ve bazı kanser türlerinin riskini azaltmada etkili olduğu düşünülmektedir. Şitaki mantarında bolca bulunan D vitamini bağışıklık sistemini destekleyerek beyin fonksiyonlarını korumada, astım belirtilerinin şiddetini azaltmada, özellikle kadınlarda iltihaplı eklem romatizması gelişme riskini azaltmada ve multi skleroz gibi hastalıklara karlı güvenle kullanılabilmektedir.
6. Beyin Sağlığı ve B Grubu Vitaminler: Şitaki mantarı için B grubu vitamin deposu diyebiliriz. Bugün Amerika gibi toplumlarda toplumun neredeyse yarısı B grubu vitamin takviyeleri kullanmaktadır. İnsanlarda B grubu vitamin eksikliği durumunda halsizlik, yorgunluk, bağırsak bozukluğu, mide sorunları, kronik kabızlık, unutkanlık, konsantrasyon eksikliği, sinir iltihabı gibi birçok sağlık sorunu ortaya çıkabilir. Yukarıda saydığımız sağlık sorunlarını yaşıyorsanız, sizde bu sorunları beslenme listenize şitaki mantarı dahil ederek azaltabilir, hatta tamamen yok edebilirsiniz. Özellikle unutkanlık ve konsantrasyon eksikliğinde ısrarla kullanılması tavsiye edilir.

Şitaki Mantarını Kullanma Şekli Ve Miktarı Nasıl Olmalıdır?

Taze şitaki mantarı, yemek olarak taze mantar ve diğer kültür mantarları ile aynı miktarda kullanılabilir. Güneşte kurutulmuş şitaki mantarı, özellikle D vitamini eksikliği durumlarında favori olan süper gıdadır. Ayrıca kurutulmuş ve öğütülmüş mantar kullanımı oldukça kolay olduğu ve doz ayarlaması yapılabildiği için benim favorimdir. 1 tatlı kaşığı kurutulmuş mantar ( yaklaşık 3-4 gr) 28-30 gram yaş mantara eşdeğerdir. Yetişkinlerde günde 2 tatlı kaşığı kadar tüketilmesi yeterli olacaktır. 5 yaş üstü çocuklardan itibaren 1 tatlı kaşığı kadar şitaki mantarı kurusu kullanılabilir.

Şitaki mantarını kullanırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Nadiren de olsa, bünyesi hassas kişilerde deri döküntüsü gibi hafifi alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Mantar alerjisi olan kişiler kullanmamalıdır. 5 yaş altı çocuklarda hekim tavsiyesi olmadan kullanılmamalıdır. Yukarda tavsiye ettiğimiz miktarların üzerine hekim önerisi olmada çıkmayın.

Kaynak : Ayhan Ercan – Doğal Süper Gıdalar